Rửa tiền không dễ

Gần đây có 1 buổi diễn đàn với 2 quan điểm trái ngược nhau liên quan đến việc rửa tiền thông qua tài sản mã hoá. Mình thấy mọi người bàn tán mà không dẫn chứng số liệu nên viết bài này để trích dẫn những nguồn mà mình nghĩ chất lượng và có thể tin được. Ngắn gọn cho người lười đọc là rửa tiền qua tài sản mã hoá không thơm, so với rửa tiền qua hệ thống tài chính truyền thống thì chỉ chiếm 1 phần siêu nhỏ và còn xu hướng giảm, nhưng sẽ có nhiều câu hỏi cho tương lai khi những tính năng riêng tư phát triển mạnh trên các hệ sinh thái blockchain hiện tại.

Theo bài nghiên cứu của NASDAQ phối hợp với Verafin (1 công ty con của NASDAQ chuyên về giải pháp điều tra tài chính), riêng khu vực Châu Á năm 2023 (bài nghiên cứu gần nhất là 2024) giá trị các giao dịch tiền "bẩn" ở toàn khu vực Châu Á là 1.1 nghìn tỷ USD. Nếu bạn đọc báo cáo thì có thể thấy những điểm yếu của tài chính truyền thống là nhiều công đoạn con người với nhiều đầu mối không kết nối nhau, quy trình rườm rà cũ kỹ, hệ thống công nghệ xảy ra nhiều báo động giả nếu quy luật báo động không được tinh chỉnh tốt gây tốn nguồn lực điều tra, đặc biệt là việc thiếu những tiêu chuẩn và không có những phương án tinh chỉnh cho hệ thống tuân thủ

In the absence of clear guidance from regulatory authorities on priorities or measures for evaluating the effectiveness of anti-financial crime programs, along with completion of compliance training and time to investigate, the number of SAR/STR filings is the most common measure of effectiveness noted by respondents.

Đặc biệt, trong toàn bộ bài viết không hề đề cập đến Bitcoin hay tài sản mã hoá. Cũng dễ hiểu là vì tài sản mã hoá hiện tại không có khả năng ẩn danh hoá hoàn toàn. Các giao dịch có thể bị xâu chuỗi, ngay cả khi dùng những dịch vụ trộn (mixer) hay là các giao thức ẩn danh riêng tư. Các đơn vị điều tra có nhiều cách để tìm kiếm, phân loại và khớp giao dịch để lần mò hoạt động tội phạm. ZachXBT trên X có rất nhiều cuộc điều tra hay mà bạn có thể theo dõi tìm hiểu thêm. Nếu chúng ta đối chiếu thêm với 1 báo cáo khác từ Chainalysis thì khối lượng tiền "bẩn" liên quan đến tài sản mã hoá xưa giờ chưa vượt qua được 1% tổng khối lượng tiền "bẩn" toàn cầu, và còn có xu hướng giảm (2023 là 0.61%, giảm về 0.14% cho 2024).

In addition, our estimate for the share of all attributed crypto transaction volume associated with illicit activity, depicted below, also fell to 0.14% from 0.61% in 2023. Similarly, we expect this share to rise over time, although historically these rates consistently remain below 1%.

Như vậy là ý kiến của 2 báo cáo trên khớp nhau là số lượng tiền "bẩn" liên quan đến tài sản mã hoá rất thấp nếu nhìn tổng quan toàn bộ nền tài chính hiện tại. Các đơn vị tội phạm căn bản vẫn thích những cái đã hình thành nhiều năm, nhiều phương án tội phạm quen thuộc và thanh khoản cao hơn.

Nhưng có một yếu tố là các hệ sinh thái blockchain to hiện tại đang đầu tư rất mạnh vào tính riêng tư. Hàng tỷ đô đang được đổ vào đầu tư nghiên cứu Zero Knowledge, Fully Homomorphic Encryption và Indistinguishability Obfuscation. Những công nghệ này hứa hẹn sẽ đem lại tính riêng tư toàn vẹn cho người dùng blockchain, và cũng sẽ là thách thức cho những nhà làm luật để cân bằng quyền riêng tư cơ bản của công dân và khả năng điều tra tội phạm.