Khi DeFi gặp hạn

Những ngày gần đây là những cú đấm cho các giao thức defi khi thị trường giảm với tốc độ nhanh, gây ra những cuộc thanh lý liên hoàn và lại càng đẩy giá xuống nữa, thêm nữa là niềm tin vào thị trường giảm thì những nhà đầu tư khác cũng bắt đầu chuyển tài sản của họ về lại tiền mặt hoặc rút khỏi thị trường để trú ẩn.

Mới hôm qua có thêm một vụ giao thức Stream toang, mất thanh khoản. Stream nằm trong nhóm những giao thức "token hoá quỹ phòng hộ" (tokenized hedge fund), nhưng giả dạng là một đồng stablecoin cho defi và hứa hẹn chỉ sử dụng chiến thuật delta-neutral (tức danh mục đầu tư có delta bằng 0). Tuy nhiên, chỉ $150 triệu trong tổng $500 triệu giá trị tài sản quản trị bởi giao thức Stream có thể thấy được onchain, còn lại thì đội ngũ bảo là đang được ký gửi với một số trader vận hành những chiến thuật xịn xò. Tuy nhiên, ngày 4 tháng 11, Stream thông báo là trader mà giao thức này ký gửi để chạy chiến thuật kiếm lãi đã cháy tài khoản, lỗ $93 triệu đô. Rất có thể lý do trader này cháy là liên quan đến khủng hoảng ngày 10 tháng 10 vừa rồi, nhưng chúng ta chưa thể xác minh. Ngay khi nhận tin, thị trường đã phản ứng tức thì, đẩy giá xUSD (đồng stablecoin defi của stream xuống $0.43 từ $1), thanh lý hàng loạt các giao thức defi khác sử dụng xUSD. Tệ hơn nữa, có một số giao thức chiến thuật defi tự động (như là Beefy) lại đánh giá thấp bản chất rủi ro của xUSD vì thế đã mời chào nhiều người gửi tài sản vào những bể thanh khoản sử dụng xUSD, gây thua lỗ cho nhiều người. Mình sẽ có 1 bài khác nói về rủi ro khi đơn giản hoá những thức phức tạp trong defi, đặc biệt là việc đơn giản hoá "rủi ro".

Việc giao thức Stream toang thực sự hoàn toàn có thể tránh được nếu mọi người chỉ cần đọc thông tin về giao thức này và cách đội ngũ quản trị tài sản. Người dùng nên cẩn trọng với những con số lãi cao nhưng lại không có nền tảng thực tế. Trong những video hồi trước mình cũng hay đề cập đến việc kiểm định kỹ càng giao thức mình tương tác. DeFi nó tự do như internet nên sẽ có những kẻ xấu lợi dụng thuộc tính đó để trục lợi, và chỉ có người dùng phải tự tỉnh táo mới tránh được. Đáng buồn là nhiều KOL trên X đã mời chào giao thức này, khoe lãi và bảo đội ngũ rất thông thái. Còn đáng buồn hơn khi có những giao thức DeFi khác lại không thực hiện trọn vẹn nghĩa vụ kiểm tra và đánh giá rủi ro trước khi tích hợp sản phẩm xUSD của giao thức Stream. Hi vọng sắp tới sẽ có nhiều đơn vị chung sức với cộng đồng để xem xét những rủi ro về mặt mô hình (không phải rủi ro smart contract hoặc security). Mình có đang làm việc với TokenBryce và DeFi Scan để phiên dịch lại những báo cáo của họ trên nhưng giao thức DeFi phổ biến hiện tại.